Informacje ogólne o Tatrach

Szlaki na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego są bardzo zróżnicowane pod względem stopnia trudności. W dolinach znajdują się szerokie ścieżki lub drogi spacerowe. Drogi te są bezpieczne nawet w warunkach zimowych, choć nawet w tych miejscach może występować zagrożenie lawinowe. Szlakami tymi w sezonie letnim przemierzają tłumy turystów.

Im wyżej i dalej od głównych szlaków wiodących dolinami, tym ścieżki są trudniejsze, choć nie ma prostego przełożenia między wysokością, a trudnością szlaku. Najtrudniejsze szlaki wiodące w skalnym terenie często ubezpieczone są sztucznymi ułatwieniami w postaci łańcuchów, klamr i drabinek przytwierdzonych do skały. Z trudnościami technicznymi, z jakimi możemy spotkać się na szlaku związany jest również stopień ekspozycji. Przez ekspozycję rozumie się otwarcie na przestrzeń w dół zbocza, czyli bezpośrednią bliskość przepaści bądź dużej stromizny. W dużym uproszczeniu można przyjąć, że jest to synonim stopnia nachylenia zbocza, choć w pewnych przypadkach mimo dużej stromizny ścieżka może być dobrze osłonięta od przepaści skalną zasłoną. Wtedy nie można mówić o ekspozycji. Duża wysokość nie zawsze oznacza dużą ekspozycję i trudności techniczne.

Każda trasa opisywana w przewodniku ma przypisany poziom trudności w skali 1-5. Identycznie oznaczona jest skala występującej stromizny i ekspozycji.

Szlaki o poziomie trudności/stromiźnie

Są to najczęściej szerokie drogi wiodące dnem dolin, które ze względu na łatwość terenu są najbardziej uczęszczanymi szlakami. Mogą nimi spacerować nawet matki z małymi dziećmi w wózkach. Przykładem jest szlak przez Dolinę Kościeliską, Dolinę Chochołowską czy asfaltowa droga do Morskiego Oka. Istnieją jednak również wysokogórskie odcinki szlaków, które niewiele odbiegają od tej charkterystyki. Przykładem jest ścieżka wiodąca przez grań Czerwonych Wierchów, poprowadzaona na wysokości ponad 2000 m n.p.m.

Droga do Morskiego Oka

Dolina Strążyska

Dolina Kościeliska

Szlaki o poziomie trudności/stromiźnie /

Są to szlaki górskie łatwe, na których nie występują trudności techniczne lub trudności te mają znikomy charakter. Poziom nachylenia zbocza zazwyczaj zapewnia komfort osobom obarczonym umiarkowanym lękiem wysokości. Na szlakach tych nie występują sztuczne ułatwienia w postaci łańcuchów i klamr lub urządzenia te występują w bardzo niewielkiej ilości. Przykładami tego typu szlaków są trasy do Doliny Pięciu Stawów, na Halę Gąsienicową, Kasprowy Wierch czy większość szlaków położonych w Tatrach Zachodnich.

Szlak na Szpiglasową Przełęcz

Podejście na Giewont od Doliny Strążyskiej

Trasa na Kończysty Wierch

Szlaki o poziomie trudności/stromiźnie (ekspozycji) /

Trasy o najwyższym poziomie trudności wymagają pewnego doświadczenia górskiego i obycia ze skalnym terenem. Są to najatrakcyjniejsze szlaki tatrzańskie oferujące elementy wspinaczki skalnej - najczęściej z użyciem sztucznych ułatwień (łańcuchów, klamr, drabinek). Na szlakach tych należy zachowywać szczególną ostrożność, gdyż duża stromizna (ekspozycja) oznacza niebezpieczeństwo upadku w przepaść. Jeżeli masz lęk wysokości, nie powinieneś wybierać takich tras. Szlaki te powinno się wybierać tylko w sprzyjających warunkach - gdy nie ma śniegu i podłoże jest suche. Do najtrudniejszych szlaków należą: trasa na Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem, Orla Perć (odcinek Zawrat - Kozi Wierch i Skrajny Granat - Krzyżne) i podejście na Kozią Przełęcz od Doliny Pięciu Stawów. Trudnymi szlakami są także podejścia na Rysy, Zawrat od Hali Gąsienicowej i kilka innych tras w Tatrach Wysokich. Szlaków o tej skali trudności nie ma w polskiej części Tatr Zachodnich.

Na Przełęcz pod Chłopkiem

Orla Perć pod Kozią Przełęczą

Między Świnicą i Zawratem

Szlak na Rysy

Bezpieczeństwo na szlakach

Szlaki łatwe i średnio trudne przy dobrych warunkach pogodowych i braku pokrywy śnieżnej nie stwarzają zagrożeń. Szczególne zasady bezpieczeństwa należy stosować na najtrudniejszych szlakach, które z założenia są niebezpieczne nawet w najbardziej sprzyjających warunkach.

• Podstawową zasadą jest trzymanie się znaków. Zejście ze znakowanej ścieżki może oznaczać upadek w przepaść lub utknięcie w trudnym terenie, z którego nie będzie odwrotu.
• Perci prowadzące w skalnym terenie, często ubezpieczone łańcuchami lub klamrami są zazwyczaj na tyle wąskie, że minięcie się z osobami nadchodzącymi z przeciwnej strony jest utrudnione. Mijać należy się w miejscach, w których nie występuje bezpośrednia ekspozycja. Jeżeli szlak jest ubezpieczony łańcuchami, najlepszym miejscem do mijanki jest punkt, w którym kończy się ciąg łańcuchów.
• Nie wolno nikogo popędzać, nawet jeżeli dana osoba powoduje chwilowy zator.
• Nie należy również samemu niepotrzebnie się spieszyć. Jeśli masz problem, nie wiesz jak złapać się skały lub jak postawić nogę, lepiej chwilę się zastanów i nie wykonuj nieprzemyślanych ruchów, które mogą mieć niekorzystne konsekwencje.
• Na skalnej ścieżce często leży wiele drobnych kamieni. Trzeba uważać, żeby idąc nie strącać kamieni w dół szlaku i mieć na uwadze możliwość spadania kamieni z góry.
• Jeżeli ścieżka ubezpieczona jest ciągiem łańcuchów, na pojedynczym odcinku między kotwami może znajdować się tylko jedna osoba.
• W razie zbliżającego się załamania pogody jak najszybciej opuścić eksponowany teren. Jeżeli zbliża się burza trzeba jak najszybciej zejść w dół. Nagłe załamanie pogody może oznaczać opad gradu i śniegu, a nagły spadek temperatury może spowodować oblodzenia skał. W takich warunkach poruszanie się w eksponowanym terenie jest niezwykle niebezpieczne.
• Należy unikać szlaków eksponowanych przy zalegającej pokrywie śnieżnej lub oblodzeniach.
• Przy zagrożeniu lawinowym nie wychodzić w góry - wtedy nawet doliny mogą być niebezpieczne.
• Dobrze mieć ze sobą latarkę. Dłuższe trasy zajmują często cały dzień, istnieje więc prawdopodobieństwo, że końcowy odcinek będzie trzeba iść po ciemku.
• Telefon komórkowy uratował życie niejednemu turyście. Dzwoniąc na 601 100 300 do TOPRu będąc w sytuacji krytycznej możesz wezwać pomoc.